فرق ندارد که قارچ کاندیدا را می شناسید یا نه. او به خوبی با شما آشناست؛ زیرا رایج ترین قارچ بدن انسان است! گاه رشد بیش از حد این قارچ می تواند باعث ایجاد عفونت شود، اما این عفونت ها در اغلب موارد به راحتی قابل درمانند. رژیم کاندیدا، یکی از رژیم های غذایی پیشنهادی برای درمان این عفونت قارچی است. ما در این مقاله، شما را با قارچ کاندیدا بیشتر آشنا می کنیم و به عفونت کاندیدا و راه های تشخیص و درمان آن می پردازیم. با ما همراه باشید.
- قارچ کاندیدا چیست؟
- علت ها و عوامل زمینه ساز عفونت کاندیدا
- تشخیص عفونت کاندیدا
- توصیه های غذایی برای مقابله با عفونت کاندیدا
- رژیم کاندیدا چیست؟
قارچ کاندیدا چیست؟
کاندیدا یکی از رایج ترین قارچ های بدن انسان است که اغلب روی پوست، داخل دهان، لوله گوارش، ناخن، راست روده و واژن یافت می شود. بیش از ۱۵۰ گونه از این قارچ در نواحی مختلف بدن ما زندگی می کنند که کارشان اغلب کمک به هضم غذا و جذب مواد مغذی است. معروف ترین گونه این قارچ، «کاندیدا البیکنس» است که مسئول بروز اغلب عفونت های قارچی نیز هست.
با این که قارچ کاندیدا معمولاً بی خطر است، اما گاه رشد زیاد از حد آن می تواند باعث ایجاد عفونت شود. عفونت های کاندیدا اغلب بی خطرند و به سادگی درمان می شوند، اما می توانند برای افرادی که به هردلیلی سیستم ایمنی ضعیفی دارند خطرناک باشند. تشخیص و درمان زود هنگام این عفونت قارچی از خطرناک شدن آن جلوگیری می کند.
علت ها و عوامل زمینه ساز عفونت کاندیدا
عفونت های کاندیدا ممکن است در هر ناحیه ای از سطح بدن بروز کنند، اما اغلب در جاهایی که دو ناحیه مختلف از پوست به هم می رسند ایجاد می شوند. مثل زیر بغل، کشاله ران، درون چین های پوستی و لا به لای انگشتان. گرما و رطوبت شرایط را برای رشد بیشتر قارچ کاندیدا فراهم می کنند. اغلب اوقات پوست مانع مؤثری بر سر راه این قارچ است، اما هر زخمی در لایه های سطحی پوست می تواند باعث نفوذ کاندیدا به لایه های داخلی بدن و ایجاد عفونت شود.
به طور کلی کاندیدا زمانی می تواند بیماری زایی کند که شرایط برای رشدش فراهم باشد. هوای گرم و مرطوب، رعایت نکردن بهداشت و یا پوشیدن لباس های تنگ می توانند به رشد این قارچ کمک کنند. البته، این ها تنها عوامل زمینه ساز عفونت کاندیدا نیستند. افراد زیر معمولاً بیشتر در معرض این عفونت قارچی قرار می گیرند:
-نوزادان
-افرادی که اضافه وزن دارند
-افراد دیابتی
-افرادی که به کم کاری تیروئید مبتلا هستند
-افراد مبتلا به اختلالات التهابی
-افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند
-افرادی که زیاد در معرض رطوبت قرار می گیرند
-خانم های باردار
علاوه بر این ها، مصرف برخی از دارو ها نیز احتمال ابتلا به عفونت های کاندیدا را افزایش می دهد. دارو هایی از قبیل کورتیکواستروئید ها، قرص های ضد بارداری و آنتی بیوتیک ها. اگر چنین دارو هایی مصرف می کنید، بهتر است پوستتان را به طور منظم بررسی کنید و اگر نشانه هایی از عفونت با قارچ کاندیدا دیدید، هرچه سریع تر برای درمان اقدام کنید.
تشخیص عفونت کاندیدا
عفونت با کاندیدا، بسته به این که چه ناحیه ای از بدن را درگیر می کند علائم مختلفی دارد، اما نشانه های رایج آن عبارتند از:
-خارش پوستی
-لکه های قرمز یا بنفش روی پوست
-تکه تکه شدن و ریزش پوست
-ترک خوردن پوست
-جوش یا تاول زدن در اطراف ناحیه عفونت
-زخم های سفید یا قرمز در دهان
اگر چنین نشانه هایی را مشاهده کردید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک با تهیه نمونه از پوست، ناخن و مو وجود یا عدم وجود قارچ کاندیدا را تشخیص می دهد. اگر عفونت تشخیص داده شود، اولین قدم برای درمان، رسیدگی به علت عفونت است؛ برای مثال، اگر به علت اضافه وزن دچار عفونت شده باشید باید وزن کم کنید و یا اگر بهداشت را رعایت نمی کرده اید باید توجه بیشتری به اصول بهداشتی داشته باشید.
عفونت های کاندیدا معمولاً تکرار می شوند، اما نیازی نیست که هر دفعه به پزشک مراجعه کنید. بررسی پزشکی تنها در دفعه اول و برای تشخیص قطعی و پیدا کردن علت لازم است. اگر برای بار دوم یا سوم به عفونت کاندیدا دچار شدید، کافیست سری به داروخانه بزنید. اگر سیستم ایمنیتان ضعیف نباشد، برای درمان عفونت نیازی به بیمارستان رفتن نخواهید داشت. داروهایی که برای درمان کاندیدا تجویز می شوند معمولاً قرص ها، کرم ها و پوماد های ضد قارچ هستند، اما بسته به نوع و محل عفونت ممکن است نیاز به دهان شویه، اسپری و حتی تزریق نیز داشته باشید.
توصیه های غذایی برای مقابله با عفونت کاندیدا
اضافه کردن برخی خوراکی ها به رژیم غذاییتان می تواند احتمال ابتلا به عفونت های قارچی را کاهش دهد و در برطرف کردن عفونت کاندیدا به شما کمک کند. این خوراکی ها عبارتند از:
۱. روغن نارگیل
گیاهان سیستم دفاعی منحصر به فرد خود را در مقابل قارچ ها دارند و برخی از آن ها موادی تولید می کنند که برای قارچ ها سمی هستند. «لوریک اسید» یکی از این ترکیبات گیاهی ضد قارچ است. این اسید چرب اشباع، به واسطه خواص ضد میکروبی و ضد قارچی خود بسیار مورد مطالعه قرار گرفته است.
لوریک اسید به ندرت به مقدار زیاد در غذاها یافت می شود. اما روغن نارگیل حدود ۵۰ درصد لوریک اسید دارد و یکی از غنی ترین منابع خوراکی این ترکیب ضد قارچ است. از آن جا که لوریک اسید علیه قارچ کاندیدا بسیار مؤثر است، روغن نارگیل هم می تواند به برطرف کردن عفونت های این قارچ کمک کند. اگر دچار عفونت های دهانی قارچ کاندیدا شده اید، شستن دهانتان با روغن نارگیل می تواند در بهبود علائم به شما کمک کند.
۲. پروبیوتیک ها
باکتری های مفید دستگاه گوارش یکی از سد های دفاعی بدن در برابر قارچ ها هستند. زیرا با آن ها بر سر فضا و مواد غذایی رقابت می کنند. اگر تعداد این باکتری ها به هر دلیلی کاهش یابد، احتمال رشد قارچ کاندیدا و ایجاد عفونت بالا می رود. به همین علت هم هست که مصرف آنتی بیوتیک می تواند زمینه ساز بروز عفونت های کاندیدا شود.
پروبیوتیک ها باکتری های زنده ای هستند که در غذاهای تخمیری مثل ماست و یا در قالب مکمل یافت می شوند. مصرف محصولات پروبیوتیک باعث افزایش تعداد باکتری های مفید در دستگاه گوارش و در نتیجه جلوگیری از ابتلا به عفونت های قارچی، از جمله عفونت کاندیدا، می شود. برخی پژوهش ها نشان می دهند که پروبیوتیک ها می توانند رشد قارچ کاندیدا را در دستگاه گوارش و واژن متوقف کنند.
۳. رژیم های کم کربوهیدرات
قارچ ها زمانی که قند کافی در اختیار داشته باشند به سرعت رشد می کنند. اگر قند خونتان بالا باشد، احتمال مبتلا شدنتان به عفونت کاندیدا نیز بیشتر خواهد بود. کاهش مصرف قند نه تنها می تواند احتمال ابتلا به عفونت های قارچی را کاهش دهد، بلکه از راه های مختلفی نیز به حفظ سلامتیتان کمک می کند.
۴. سیر
سیر یکی دیگر از خوراکی های گیاهی با خواص ضد قارچی است. این خاصیت را «آلیسین» ایجاد می کند؛ ترکیبی که بر اثر بریده یا له شدن سیر تازه تشکیل می شود. البته در نظر داشته باشید که سیر آلیسین زیادی ندارد. بنابراین، مصرف آن به تنهایی برای مقابله با عفونت کاندیدا کافی نیست و بیشتر به عنوان مکملی در کنار دارو ها مناسب است.
۵. زردچوبه
زردچوبه حاوی ترکیبی به نام «کورکومین» است. برخی پژوهش ها نشان می دهند که کورکومین می تواند رشد قارچ کاندیدا را کاهش دهد و حتی آن را از بین ببرد. این ترکیب توانایی قارچ کاندیدا برای اتصال به سلول های دهان را نیز کاهش می دهد؛ بنابراین، مصرف زردچوبه، از آن جا که بسیار پر خاصیت است و ضرری هم ندارد، به عنوان یکی از راه های جلوگیری از ابتلا به عفونت های کاندیدا توصیه می شود.
رژیم کاندیدا چیست؟
رژیم کاندیدا، رژیم سخت گیرانه است که به هدف برطرف کردن عفونت های کاندیدا طراحی شده است. ادعا می شود که می تواند چنین عفونت هایی را درمان کند. این رژیم، قند، گلوتن، الکل، کافئین و برخی محصولات لبنی را از رژیم غذاییتان حذف و توصیه می کند. که میوه های کم قند، سبزیجات غیر نشاسته ای و غذاهای بدون گلوتن مصرف کنید. به طور کلی می توان گفت که این رژیم برای کاهش التهاب طراحی شده است.
قبل از شروع رژیم کاندیدا، دو نکته را باید مد نظر داشته باشید. یکی این که گلوتن، قند و کافئین را به طور ناگهانی حذف نکنید و رژیمتان را به آرامی شروع کنید. دیگر آن که پیروی از آن برای مدت طولانی به هیچ وجه توصیه نمی شود.
پیش از شروع رژیم کاندیدا، باید به مدت چند روز وارد مرحله سم زدایی شوید. طی این مرحله خوراکی هایی که می توانید بخورید بسیار محدود می شوند. در واقع، یا فقط باید مایعات بخورید و یا فقط سبزیجات. پس از آن که چند روز از بدنتان سم زدایی کردید، می توانید رژیم کاندیدا را شروع کنید.
غذاهای موجود در برنامه غذایی رژیم کاندیدا عبارتند از:
-میوه های کم قند مثل لیمو و انواع توت
-سبزیجات غیر نشاسته ای مثل بروکلی، کلم، کرفس، خیار، بادمجان، اسفناج و …
-غلات بدون گلوتن
-پروتئین های با کیفیت مثل گوشت مرغ، تخم مرغ، سالمون و بوقلمون
-چربی های سالم مثل آووکادو، زیتون و …
-کره و ماست
-ادویه هایی مثل دارچین، زنجبیل، فلفل سیاه، زردچوبه و …
-نوشیدنی های بدون قند و کافئین
غذاهای غیر مجاز در برنامه غذایی رژیم کاندیدا عبارتند از:
-میوه های پر قند مثل موز، انگور و انبه
-غلات گلوتن دار
-روغن های پردازش شده مثل مارگارین، روغن کانولا و روغن آفتاب گردان
-انواع سس، از قبیل مایونز، کچاپ، سس سویا و سس باربکیو
-خوراکی های پر قند مثل شکر و عسل
-شیرین کننده های مصنوعی مثل آسپارتام
-بادام زمینی، بادام هندی و پسته
-کافئین، الکل و نوشیدنی های قندی
-مواد افزودنی مثل نیترات و سولفات
نکته مهمی که درباره رژیم کاندیدا باید بدانید این است که هنوز هیچ پژوهش علمی معتبری به بررسی دقیق اثربخشی این رژیم در درمان عفونت کاندیدا نپرداخته است. بنابراین، این رژیم پایه علمی ندارد. اگر می خواهید از رژیم کاندیدا پیروی کنید، بهتر است پیش از شروع با متخصص تغذیه مشورت کنید.
