حتما شنیده‌اید که پختن خوراکی‌ها، از ارزش غذایی آن‌ها می‌کاهد؛ آنزیم‌ها و مواد مغذی موجود در غذا، که در تسهیل عملکرد دستگاه گوارش و پیشگیری از بیماری‌ها نقش‌های مهمی ایفا می‌کنند، بر اثر گرما از بین می‌روند و بدن ما نمی‌تواند از آن‌ها استفاده کند. همیشه برای اکثر ما این سوال وجود داشته است در اینجا با ما همراه باشید تا خوراکی هایی که نباید خام مصرف شوند را بشناسید.
- پختن مواد غذایی چه تاثیراتی ارزش غذایی آن‌ها می‌گذارد؟
- خوراکی هایی که نباید خام مصرف شوند کدامند؟
- آیا مصرف میوه‌های نارس، مضر است؟
آنزیم‌ها و مواد مغذی موجود در غذا، که در تسهیل عملکرد دستگاه گوارش و پیشگیری از بیماری‌ها نقش‌های مهمی ایفا می‌کنند، بر اثر گرما از بین می‌روند و بدن ما نمی‌تواند از آن‌ها استفاده کند. افراد زیادی با استناد به این گفته، به خام‌خواری رو آورده‌اند اما آیا می‌دانستید که مصرف برخی خوراکی‌ها به صورت خام یا نارس، نه‌تنها مفید نیست، بلکه می‌تواند مضر هم باشد؟
افزون بر این‌ها، احتمالا برایتان پیش آمده که میوه‌های مورد نیازتان را به صورت خام تهیه و مدتی در خانه نگهداری کنید تا برسند. رسیده یا نارس بودن میوه‌ها نیز، عامل مهمی در تعیین میزان ارزش غذایی آن‌ها است. در این مقاله، علاوه بر مروری کوتاه بر فواید پختن مواد غذایی، فهرستی را از خوراکی هایی که بهتر است خام یا نارس مصرف نشوند را برای شما تهیه کرده ایم.
پختن مواد غذایی چه تاثیراتی ارزش غذایی آن‌ها می‌گذارد؟
پختن یا نپختن؟ مسئله این است! بعضی از مواد غذایی، به خصوص سبزیجات، برخی میوه‌ها و محصولات گیاهی، حاوی ترکیباتی هستند که می‌توانند ما را مسموم کنند؛ همچنین، قند‌های غیرقابلهضم که در برخی خوراکی‌های گیاهی یافت می‌شوند، ممکن است باعث بروز ناراحتی‌های گوارشی شوند. علاوه بر این‌ها، احتمال وجود آلودگی‌های انگلی و باکتریایی را نیز در فرآورده‌های گیاهی و جانوری باید در نظر گرفت.
پختن، سموم موجود در مواد غذایی را از بین می‌برد و باعث می‌شود که دستگاه گوارش ما، بتواند علاوه بر هضم بهتر غذا، مواد مغذی بیشتری نیز از آن جذب کند. همچنین، خطر ابتلا به بیماری‌های باکتریایی و انگلی، با پخته شدن غذا کاهش می‌یابد؛ بنابراین، با این که می‌توان بسیاری از غذا‌ها را خام مصرف کرد، توصیه می‌شود برخی خوراکی‌ها را قبل از آن که نوش جان کنید، به خوبی بپزید.
8 ماده غذایی انرژی زا برای مبارزه با خستگی و بی حالی روزانه
خوراکی هایی که نباید خام مصرف شوند کدامند؟
1. سیب‌زمینی
سیب زمینی به عنوان یکی از خوراکی هایی که نباید خام مصرف شوند دلایل مختلفی را می‌توان برای پرهیز از این کار بر‌شمرد. نشاسته‌ی موجود در سیب‌زمینی خام برای بدن ما غیرقابلهضم است. دستگاه گوارش ما نمی‌تواند این نوع نشاسته را بشکند و مواد مغذی آن را جذب کند؛ علاوه بر این، حرکت نشاسته‌ی غیرقابلهضم در طول لوله‌ی گوارش موجب جمع شدن گاز و در نتیجه، نفخ می‌شود. ناگفته نماند که سطح سیب‌زمینی، حتی بعد از پوست گرفته شدن، می‌تواند همچنان حاوی باکتری‌های مضر خاک باشد.
2. سوسیس
بسیاری بر این باورند که چون در روند تهیه‌ی سوسیس‌ها، مواد مصرفی پخته می‌شوند، خوردن آن‌ها به صورت خام ضرری ندارد؛ اما، یافته‌های سازمان غذا و داروی آمریکا این باور را رد می‌کنند. گوشت‌های فرآوری‌شده مثل انواع سوسیس، ممکن است آلوده به باکتری «لیستریا» باشند. این باکتری حتی در دمای فریزر نیز می تواند به رشد خود ادامه دهد؛ بنابراین، توصیه می‌شود که برای جلوگیری از مسمویت، گوشت‌های فرآوری‌شده، در دمای بالا پخته یا دوباره گرم شوند.
3. لوبیای قرمز
لوبیای قرمز خام به شدت سمی است و یکی از خوراکی هایی می باشد که نباید خام مصرف شوند . سم «فیتوهماگلوتینین» که با غلظت بالایی در لوبیای قرمز یافت می‌شود، می تواند ناراحتی‌های شدید گوارشی ایجاد کند. حتی در صورت پخت نامناسب لوبیای قرمز نیز، خطر مسمومسیت با این سم وجود دارد. توصیه می شود که برای دفع کامل این سم، لوبیا‌ها را از شب قبل بخیسانید و سپس حداقل به مدت ۱۰ دقیقه بجوشانید.
4. جوانه‌ها
جوانه‌ها در محیط‌های مرطوب رشد می‌کنند؛ محیط‌هایی ایده‌آل برای باکتری‌هایی از قبیل «ای‌کولای» و «سالمونلا». این باکتری‌ها ممکن است با شسته شدن نیز از بین نروند؛ بنابراین، توصیه می‌شود که از مصرف جوانه‌ها به صورت خام پرهیز کنید و آن‌ها را قبل از میل کردن به خوبی بپزید.
از رژیم فیبر یا F factor چه می‌دانید؟ با ما همراه باشید!
5. تخم‌مرغ
همه می‌دانیم که تخم‌مرغ منبع بسیار‌خوبی برای تامین پروتئین بدن ماست. شاید شنیده باشید که برای جذب حداکثری پروتئین‌های موجود در تخم‌مرغ، بهتر است آن را خام یا نیم‌پز مصرف کنید، اما مطالعات نشان می دهند که دستگاه گوارش ما می‌تواند ۹۰ درصد پروتئین‌های یک تخم‌مرغ پخته شده را جذب کند. این در حالی است که تنها ۵۰ درصد پروتئین‌های تخم‌مرغ خام جذب می‌شوند. علاوه بر این، مصرف تخم‌مرغ خام می تواند موجب بروز مسمومیت با باکتری «سالمونلا» شود. پس تخم مرغ نیز به عنوان یکی از خوراکی هایی که نباید خام مصرف شوند به حساب می آید.
6. بادمجان
بادمجان خام، به‌خصوص اگر زود‌هنگام برداشت شده باشد، دارای سمی به نام «سولانین» است. سولانین کشنده نیست، اما مصرف مقدار قابل‌توجهی از آن، می‌تواند باعث ایجاد ناراحتی‌های گوارشی شود پس توجه داشته داشته باشید آن را خام مصرف نکنید.
7. باقلا
باقلای خام حاوی «گلیکوزید‌های سیانوژنیک» است. این گروه از ترکیبات، که برای گیاهان نقش محافظتی دارند، در صورت جویده شدن، سم کشنده‌ی «سیانید هیدروژن» را آزاد می کنند. بنابراین، توصیه می‌شود که باقلا را کاملا پخته مصرف کنید.
8. بادام تلخ
بادام‌های تلخ حاوی «هیدروسیانیک اسید» هستند؛ ترکیبی از سیانید هیدروژن و آب. خوردن تنها ۷۰ عدد بادام تلخ خام، می‌تواند منجر به مرگ یک فرد بالغ شود! خوش‌بختانه فرآیند پختن، این سم را به‌کلی از بین می برد.
9. قارچ
قارچ‌ها سرشار از آنتی‌اکسیدان، ویتامین‌‌های گروه ب و پتاسیم هستند. گرما به آزاد‌سازی برخی از این مواد مغذی کمک می‌کند. همچنین، قارچ‌های خام نه‌تنها به سختی هضم می‌شوند، بلکه حاوی مقادیر بالایی از سم «آگاریتین» نیز هستند که ماده‌ای سرطان‌زاست. این ماده با پخته شدن قارچ از بین می‌رود.
10. برگ ریواس
افرادی که به ناراحتی‌های کلیوی دچار هستند، بهتر است از مصرف برگ خام ریواس خود‌داری کنند. برگ ریواس حاوی مقدار زیادی «اگزالیک اسید» است. مصرف مقدار قابل‌توجهی از این سم، علاوه بر ایجاد اختلال در جذب کلسیم، منیزیم و آهن، به کلیه‌ها نیز آسیب می‌زند.
11. دانه‌ی سیب، انبه، هلو، گلابی و زردآلو
دانه‌های این میوه‌ها حاوی ترکیباتی هستند که می‌توانند «سیانید» آزاد کنند. البته برای مسموم شدن با این دانه‌ها باید حداقل یک فنجان از آن‌ها را به صورت آسیاب شده مصرف کنید!
12. بروکلی
پختن صحیح بروکلی، باعث آزاد شدن ترکیب ضد سرطان «گلوکوزینولات» می شود. بهترین روش برای پخت بروکلی، بخارپز کردن آن است.
13. کلم
کلم دیر‌هضم است و پختن آن نه‌تنها به هضم آن کمک می‌کند، بلکه باعث می‌شود ویتامین ث، ویتامین کا، منیزیم و فولات بیشتری نیز از کلم آزاد شود.
14. گوشت قرمز و گوشت مرغ
مصرف گوشت خام از علت‌های اصلی مسمومیت‌های باکتریایی است و توصیه می‌شود که قبل از مصرف گوشت، آن را در دمای مناسب و به مدت کافی، کاملا بپزید.
15. اسفناج
«اگزالیک اسید» موجود در اسفناج، که مانع جذب کلسیم، منیزیم و آهن می شود، بر اثر پختن از بین می‌رود. همچنین، بخارپز کردن اسفناج، جذب آهن و کلسیم موجود در آن را برای بدن ساده‌تر می کند.
همه آنچه باید در مورد تفاوت‌های بین رژیم گیاه‌خواری و خام‌گیاه‌خواری بدانید!
آیا مصرف میوه‌های نارس، مضر است؟
میوه‌های نارس، معمولا طعم و حتی بوی متفاوتی با میوه‌های رسیده دارند؛ همچنین، ترکیبات مغذی میوه‌های نارس با میوه‌های رسیده متفاوت هستند.
از سویی، مصرف بعضی از میوه‌ها به صورت نارس، می‌تواند مضر باشد. برای مثال، جینسینگ هندی، که نام دیگر آن گیلاس زمستانی است و مقدار زیادی «سولانین» دارد، اگر قبل از رسیدن مصرف شود، می‌تواند مسمومیت ایجاد کند.
از سوی دیگر اما، میوه‌های مختلفی را می‌توان قبل از رسیدن، مصرف کرد؛ مثلا، موز سبز خاصیت پری‌بیوتیک دارد و خوردن آن به افزایش باکتری‌های مفید دستگاه گوارش کمک می‌کند. البته موز نارس، توانایی دستگاه گوارش را برای هضم کربوهیدرات های پیچیده کاهش می دهد؛ بنابراین، نباید در مصرف آن زیاده روی کرد.
جمع بندی
به طور خلاصه، می‌توان گفت مواد مغذی موجود در غذاهای پخته شده الزاما کمتر از مواد مغذی غذاهای خام نیست. گاهی پختن خوراکی‌ها، ارزش غذایی آن‌ها را افزایش می دهد. علاوه بر این، برخی مواد غذایی ممکن است حاوی ترکیبات سمی و یا آلودگی‌های باکتریایی باشند که معمولا با پخته شدن از بین می روند.
میوه‌ها نیز، می‌توانند هم به صورت رسیده و هم نارس مصرف شوند اما خوردن بیش‌از‌اندازه‌ی میوه‌های نارس می‌تواند مضر باشد. پس با شناخت خوراکی هایی که نباید خام مصرف شوند به تضمین سلامتی خود کمک کنید.
